İlhan Berk şiirlerindeki nüveleri korumak için sürekli poetikasının özelliklerini açıklamak zorunda kalmış ve bizatihi bu nedenle de yaşamı boyunca birçok söyleşi gerçekleştirmiştir. Bu söyleşiler toplu olarak iki kaynakta yer alır.
İlk kaynak “Yaşantı” alt-başlığıyla ilk baskısı 1994 yılında YKY’dan gerçekleşen “Kanatlı At” adlı kitaptır. (İlhan Berk’in söyleşilerini topladığı bu kitaba ‘Kanatlı At’ -Yunan mitolojisindeki karşılığıyla ‘Pegasus’- ismini vermesindeki yaklaşımın ‘Söz uçar, yazı kalır’ söylemiyle ilişkili olduğunu ve İlhan Berk’in kendi söyleşilerini “uçan sözler” olarak nitelendirdiğini tahmin ediyorum.) İşbu kitabın 2. baskısı 2005 yılında bazı yeni söyleşiler eklenerek gene YKY’dan gerçekleşmiştir. (2. baskı sırasında İlhan Berk hayatta olduğundan, 2. baskının da ilk baskı gibi İlhan Berk’in içerik tercihlerine göre biçimlendiğini söylebiliriz.)
Söyleşilere dair ikinci kaynak ise T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından Aralık 2004’te yayımlanan “Kendi Seçtikleriyle İlhan Berk Kitabı” adlı eserdir. Ahmet Kot’un projelendirdiği ve M. Harun Tan’ın sanat yönetmenliğini gerçekleştirdiği bu kitapta da İlhan Berk’in -özellikle 2000 sonrası gerçekleştirdiği ve Kanatlı At’ta yer almayan- birçok söyleşisine yer verilmiştir. Kitabın üst-başlığındaki “Kendi Seçtikleriyle” ifadesinden anlaşılacağı üzere bu kitapta yer alan görseller, metinler ve söyleşilere dair içerik tercihlerinde -Kanatlı At’ın 2. baskısındaki gibi- İlhan Berk müdahil olabilmiştir.
Bunlarla birlikte, her iki kaynak eserde de yer almayan İlhan Berk söyleşilerinin var olduğunu biliyoruz; Örnek olarak, 2001 ve 2002 yıllarının Kasım aylarında E Dergisi’nde yayımlanan iki İlhan Berk söyleşisi ya da ntvmsnbc.com’da yayımlanan söyleşi gösterilebilir veya 2005 yılında Özel Bodrum Hastanesi’nin Aspirin adlı sağlık dergisindeki ilginç söyleşi de dikkate alınabilir…
evvel.org’un İlhan Berk arşiv çalışmaları kapsamında -önümüzdeki günlerde eksiklikleri giderilmek üzere- yazının başında ifade ettiğim iki kaynak eserde de yer almayan İlhan Berk söyleşilerinden şu âna kadar tespit ettiklerimi bir liste olarak şiir ve poetika araştırmacılarıyla paylaşmaktan mutluluk duyuyorum.
İyi bakışlar dilerim!
Zafer Yalçınpınar
17 Ağustos 2024
Yazıda bahsi geçen ve İlhan Berk’in kitaplarına girmeyip dışarıda kalan söyleşilerin listesi aşağıdadır ve sürekli güncellenmektedir. Son güncelleme 12 Eylül 2024’te gerçekleşmiştir: Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık Tic. ve San. A.Ş.’nin yasal temsilcisi olan UKA Avukatlık Ortaklığı‘nın 11 Eylül 2024 tarihli talep/ihtar e-postası doğrultusunda, arşivimizde yer alan bazı söyleşileri 12 Eylül 2024 tarihinde kaldırmak zorunda kaldık. Okuyucularımıza ve takipçilerimize üzüntüyle duyururuz. (Bkz: https://evvel.org/bilgilendirme-arsivimizde-yer-alan-bazi-ilhan-berk-soylesilerini-yayindan-kaldirmak-zorunda-kaldik)
- “NTVMSNBC Söyleşisi” (Ekim 2006)
(12 Eylül 2024 tarihinde arşivimizden kaldırmak zorunda kaldık.)- “İlhan Berk ile Bodrum ve Şiir Üzerine…” (2005)
(Hâlâ yayında…)- “Ya, sizin söz ettiğiniz ‘umut’ mu? Onu da umutsuzluk
(sevgili umutsuzluk!) büyütecek! (Haziran 2004)
(12 Eylül 2024 tarihinde arşivimizden kaldırmak zorunda kaldık.)- “Şairler sözcüklerin gölgeleriyle yazarlar.” (Mart 2004)
(12 Eylül 2024 tarihinde arşivimizden kaldırmak zorunda kaldık.)- “Dünyada benden gizli bir şiir yazılamaz.” (Ekim 2002)
(12 Eylül 2024 tarihinde arşivimizden kaldırmak zorunda kaldık.)- “Şairlerin yeri cehennemdir,
cenneti düşünenlerse hiç olmamıştır” (Kasım 2002)
(12 Eylül 2024 tarihinde arşivimizden kaldırmak zorunda kaldık.)- “Sait Faik’in İstanbul’u… (Eylül 2002) (Hâlâ yayında…)
- “Herkes kendini şair sanır Türkiye’de” (Kasım 2001)
(12 Eylül 2024 tarihinde arşivimizden kaldırmak zorunda kaldık.)- “Şiir sanatı üç ilkeye bağlıdır.” (Kasım, 1988) (Hâlâ yayında…)
Hamiş: EVV3L kapsamında yayımlanan İlhan Berk arşiv çalışmalarının tümüne http://evvel.org/ilgi/ilhan-berk adresinden ulaşabilirsiniz.
