(…)
Alışılagelmiş bir deyimi kullanacağım şimdi: “Dile getirmek” deyimini… Yazarlığın bir şeyleri dile getirmeğe uğraşmak olduğunu söyleyeceğim.
“Dile getirmek” Türkçenin övüneceği bir deyim. Yazarın çalışmasını, çabasını, birçok dile göre çok daha güzel anlatıyor. Yazarın yaptığı, bir şeyler “anlatmak” değil; yazarın gereci olan, her şeyi olan dile, dilin ölçülerine, kalıplarına getirmek o “bir şeyleri” dilin olanaklarına dayamak. O dilde söylenmemişi söylemek. Dilde olmadığı için varlığı da olmayan şeyi, dile getirerek var etmek.
Dile getirilen bu “bir şeyler”, gerçeklik karşısındaki durumumuz, sorularımız; düşlerimiz, korkularımız, yaratılarımız.
Yazarlık, bir bakıma, bunları dile getirmenin yöntemini arayıştır. Yazar, bunları nasıl dile getirmeli, nasıl dile getirebilir? Hepimizin, daha işin başında, kendi kendimize sormak zorunda kaldığımız bir soru bu. Bu sorunun karşılığını bir yaşam boyu arayanlarımız da vardır. (s.161)
(…)
Okurun öğrendiği, öğreneceği şeylerden biri de, her kitabın, her yazının ille kendisi için yazılmış olmayacağıdır. (s.184)
(…)
Anlamak, beğenmek, okur için bir sınav niteliği taşıyor ise, okur, kendisine meydan okunduğunu duyuyor ise, bu okurun karşısında iki seçenek var demektir: Ya metnin gerektirdiği okurluğu başarmak, ya da, kendi okurluğu konusundaki kurgusunda düzeltmeler yapmak… Böylelikle, okurluğu öğrenmede bir adım daha atmış olur, ya da, kendini biraz daha iyi tanımış olur.(…)
Okuma alanında kimsenin kimseye dalkavukluk borcu yoktur. Metnin kötülüğünden okur sorumlu değildir, okurun tembelliğinden metin sorumlu değildir. Herhangi bir kitabı okumak üzere verdiğimiz karar, daha önceki bir okumamızın gerekli görünen bir sonucu olsa bile, temelde, bir rastlantıdır. (s.185)
(…)
Okurluk bir birikim işidir, demiştim. Okumalarımızın rastlantısal niteliği, bu noktada büyük önem kazanır. Bir sonra okunan kitap, bir öncekinin, ondan önce okunmuş kitapların (kuramsal olarak, ondan önce okunmuş kitapların hepsinin) sağladığı birikimin üzerinde okunmaktadır. Birikim, elbette, yalnız o güne dek okunmuş kitaplar değildir; o güne dek yaşanmış her şeydir. (s.187)
(…)
Okuduğuna saygı göstermek, okurun kendine de saygı göstermesi anlamına gelir: Kafasına, beğenisine, okurluğuna saygı göstermesi… (s.186) (…)
Bilge Karasu
“Susanlar”, Metis Yayınları, Ocak 2009
