Biri Berlin’den bildirdi: Bir Rus askerin kontrolünde bir düzine perişan esir bir sokaktan geçiyor; muhtemelen uzak bir kamptan geliyorlar ve genç Rus onları bir yere çalışmaya, o zaman söylendiği üzere, istihdam etmeye götürüyor. Herhangi bir yere; gelecekleriyle ilgili hiçbir şey bilmiyorlar; her yerde rastlanan hayaletler onlar. Tesadüfen, yıkık bir binadan çıkan bir kadın bağırmaya başlıyor, birdenbire caddeden koşarak geliyor ve esirlerden birini kucaklıyor –küçük birlik durmak zorunda, tabii asker de anlıyor ne olduğunu; hıçkırıklara boğulan kadını kucaklayan esirin yanına gidiyor ve soruyor:
“Karın mı?”
“Evet—.”
Sonra kadına soruyor:
“Kocan mı?”
“Evet—.”
Sonra eliyle işaret ediyor:
“Kaçın, kaçın!”
İnanamıyorlar, duruyorlar; Rus asker diğer on bir kişiyle yürümeye devam ediyor; birkaç yüz metre sonra sokaktan geçen birine işaret ediyor, makineli tüfekle grubun içine itiyor zorla: devletin ondan istediği düzineyi tamamlamak için.
Max Frisch
Günlükler 1946-1949, Çev: Dilman Muradoğlu, YKY, 2008, s.54
