Dilbilimsel açıdan 20. Yüzyıl’ın en önemli bilim adamlarından biri olan, yazar, eleştirmen ve düşünür Umberto Eco’nun yeni romanı “Sıfır Sayı”(Numero Zero), İtalya’dan sonra Türkiye’de okuruyla buluştu. Kitaba ismini veren ‘Sıfır Sayı’ olgusunu gazete ve dergilerin dağıtım aşamasından önce yoğun bir çalışmayla hazırlanan taslak ya da deneme sayısı şeklinde tanımlayabiliriz.
Roman, 1992 yılının Nisan ayında başlıyor ve birkaç ay süresince devam ediyor. Eco, gazeteciliğin nasıl işlediğini anlatmak için özellikle bu ayları seçiyor, zira İtalya için önemli haberlerin yaşandığı 1992’nin Şubat ayında savcı Antonio di Pietro “Temiz Eller” operasyonuna girişmiş ve siyasi yozlaşma ile rüşvet ağını ortaya çıkartmayı başarmıştı.
Romanda olaylar şöyle gelişir: Medya patronu Commendator Vimercate, ‘Yarın’ adında bir gazete kurmaktadır. Fakat patronun asıl amacı gazetenin standart yayın yapması değildir; bir sene boyunca sadece ‘sıfır sayılar’ hazırlayıp bu yayımlanmamış nüshaları belli kişiler hakkında bilgilerle donatmaktır. Böylece Vimercate, ‘Sıfır Sayıları’nı birer şantaj aleti olarak kullanarak kendisi için siyasette yeni bir yol açmayı planlamaktadır. Başka bir deyişle patron kendisine siyasi arenaya giriş bileti çıkarmak peşindedir.
Romanın baş kahramanı ve anlatıcısı elli yaşındaki Colonna ise yazı işleri sorumlusu olarak gazetede işe alınıyor. Gazetede işe alınan diğer altı kişinin de adları Palatino, Cambria, Lucidi gibi yazı karakterleriyle özdeşleşiyor ama içlerinden sadece Lucidi’nin adı çoğul nitelik taşıyor, çünkü Lucida fontu gibi o da her şekle bürünen biridir ve casusluk yaptığı bilinmektedir.
Umberto Eco, seçtiği gözde konular ve anlatım gücü aracılığıyla İtalya’nın son 50 yılını yeniden yazıyor: Gladio, bir Papa’ya suikast girişimi, başka bir Papa’nın öldürülmesi, hükümet darbeleri, gizli servislerle terör örgütlerinin karmaşık ilişkileri…
Eco, yeni romanında yozlaşmış haberciliği, şantajın gücünü ve yönlendirici medyanın içyüzünü anlatıyor. Bize ise ülkece basın adına yaşadığımız rezaletlerin ardından dürüst ve güçlü gazeteciliğin önemini çok daha iyi anlamak düşüyor. Sıfır Sayı’nın arka kapak yazısında ifade edildiği gibi Umberto Eco’nun yeni romanı ‘Kötü gazetecilik’ konusunda tam bir rehber… Daha doğrusu, Eco, ‘kötülük gazeteciliği’ni gözlerimizin önüne seriyor…
Duygu Gündeş
