Ankara Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde solunum yetmezliği nedeniyle yoğun bakımda tedavi gören Zühal Tekkanat 27 Ekim Pazar akşamı saat 19:50’de yaşamını yitirdi.
ZÜHAL TEKKANAT
16 Ağustos 1938’de Ankara’da dünyaya geldi. Halime Melahat Hanım ile marangoz Kâzım Tekkanat’ın beş çocuğundan biridir. Merdivenköy İlkokulu’nu, Erenköy Kız Lisesi’ni ve Kadıköy Kız Enstitüsü’nü (1955) bitirdi. Enstitüyü bitirdiğinde Askeri Hâkim Doğan Dülgergil ile görücü usulü evlendirildi. İçsel adını verdiği bir kızı oldu. Eşi, yazma çabasını onaylamadı. Evlilikleri yedi yıl sürdü, eşinden ayrılınca bir kamu kuruluşunda (SSK) memur olarak çalışmaya başladı ve buradan emekli oldu.
Boşanmasının ardından ilk şiirlerini Varlık dergisinde
yayımladı. 1966’da şair Cemal Süreya ile evlendi. On yıl evli kaldı. 1967’de
Memo Emrah Seber adlı bir erkek çocukları oldu. Bir devlet memuru olarak kendi
adıyla şiirlerini yayımlatmak istemediği için, Cemal Süreya’nın önerisiyle,
Elif Sorgun ismini kullandı. Şiir ve yazılarını Yelken, Papirüs, Türk Dili,
Türkiye Yazıları, Oluşum, Varlık, Kıyı ve Düşlem dergilerinde yayımladı.
1966’da Yelken dergisini yönetti, Yeni İstanbul ve Cumhuriyet gazetelerinde
sanat sayfası muhabirliği yaptı.
İlkgençlik şiirlerini Gibi adlı kitapta topladı. Yelken,
Papirüs, Türk Dili, Türkiye Yazıları, Yeni Edebiyat gibi dergilerde yayımlanan
şiirlerini Acıben adıyla kitaplaştırdı (Broy Y., 1994). Cemal Süreya ile evli
kaldığı dönemde yazmadı. Ayrıldıktan sonra yazdıklarını kitaplaştırdı.
Süreya’nın ölümünden kısa süre sonra oğlu Memo’yu da kaybetti. Anılarını
Yaşadığım Yıllar kitabında anlattı. Süreya’nın Onüç Günün Mektupları, Zühal
Tekkanat’a yazdığı mektuplardan oluşmaktadır.
Öykücü ve romancı Mehmet Seyda, Tekkanat’ın eniştesidir.
Şiir kitapları ve derlemelerinin yanı sıra, çocukluğundan itibaren sahip olduğu
hayvan sevgisini de kitaplaştırdığı denemelerinde dile getirdi. Yazar, bir
söyleşide, şiire ilgisinin başlaması ve şiir anlayışının gelişimi hakkında
şunları söylemiştir:
“Çocukluğumda okul kütüphanelerinde başkandım. Milli
bayramlarda şiirler okuturlardı. İlkokul üçüncü sınıfta ‘Kar’ şiirini yazdım.
En büyük hedefim kitap okumak ve giderek yazmak oldu. Annem göçmen torunuydu,
güzel türkü söylerdi. Babam askerde yazıcıydı. Ziya Paşa’nın şiirlerini daktilo
etmiştir. Salah Birsel’e ezbere şiirler okurdu. Ben şiiri genler sayesinde mi
yakaladım bilemiyorum ama şiirin kendisi bana gelirdi, kedi yavrusu sevilir
gibi, şiirle oynamayı seviyorum. Yazdım, yazdım sakladım. Şiir benim gri
giysilim, evimin çiçeğidir. Cemal Süreya etkilenmesi hiç olmadı bende. Onun
şiiri bana göre değildi. Çoğunlukla aşkla ilgiliydi, benim ısrarım üzerine de
sosyal yönü olan şiirlere de yöneldi. Şunu gönül rahatlığıyla söylemek isterim.
İkinci Yeni şairleriyle çok oturdum ve onlardan beslendim. Beni en etkileyen
şair, düşünceme ve içtenliğime uygun şair salt Edip Cansever’di.” (Engin
Turgut ile söyleşi)
Tekkanat, 2003’te kurulan Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği’nin kurucularındandır. Buna karşın 10 yıl boyunca dernek yönetiminden uzak tutulmuş, 2013’te Seyyit Nezir başkanlığında oluşan yönetim kuruluyla birlikte dernekte ikinci başkan olarak görev yürütmüş, 2014’te yine Nezir’in önerisiyle Üvercinka Dergisi’ni kurmuştur (Kasım, 2014). Derginin ilk sayısından başlayarak her ay şiirlerini ve Aydınlık Günceler’i yayımlamıştır. Bir süredir basın yayın dünyasındaki düşmanca niyetli yazılarla yaralanmış olan Tekkanat, derginin Ağustos ve Eylül sayılarında Cemal Süreya’ya şikâyetlerini yazmış, Ekim ayındaki son Aydınlık Günceler’ini Ankara’dan, Aşağı Ayrancı’daki Cemal Süreya Parkı’ndan acılı izlenimlerle göndermişti. Yaşamından ayrıntılı kesitler, Aydan Ay’ın anıroman olarak kurguladığı Zühal ile Cemal’de yer aldı (Broy Y., Kasım 2017).
Zühal Tekkanat; Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar
Derneği ve Cumhuriyetçi Kadınlar Derneği üyesidir.
Yapıtları
Gibi (1965), Acıben (1994), Cemal Süreya Sokağı (1997), İçimizdeki Günler (1997), Dostlarının Kaleminden Cemal Süreya’nın Portresi (1998), Yakamı Bırakmayan Şiirler (2000), Şiir Buluşması (2002), Papirüs Şiirleri Antolojisi (2002), Dikine Sarkan Ağaç (2007), Tutkulu Patiler (2007), Yaşadığım Yıllar (2011), Son Kanadım Tek (2011), Günörgüsü I / Aydınlık Günceler (2017), Şiir Sözleri / Bütün Şiirleri (2017), Günörgüsü II / Aydınlık Günceler (2018)
Kaynakça
-Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, İstanbul, YKY, 2010
-“Cemal Süreya’nın yaşayan belgesiyim”, Star Gazetesi, 5 Şubat 2012, Fatma Karaman, https://www.stargazete.com/pazar/cemal-sureya-nin-yasayan-belgesiyim-haber-421911.htm
-Zühal ile Cemal, Aydan Ay, anıroman, Broy Y. 2017
