(…)Söylemin gelişmesi iki değişik anlamsal çizgide olabilir: bir konudan ötekine benzerlik ya da bitişiklik yoluyla geçebilir. Bunlar en yoğun anlatımlarını, sırasıyla, eğretileme ve düzdeğişmecede bulduklarından, birincisi için eğretileme yöntemi, ikincisi için de düzdeğişmece yöntemi terimleri uygun olabilir. Söz yitiminde bu iki süreçten biri ya da öteki kısıtlanır ya da tümüyle engellenir(…) Olağan sözel davranışta iki süreç de sürekli işler durumdadır.(…)
Şiirde bu seçenekler arasındaki seçimi belirleyen çeşitli güdüler vardır. Romantik ve simgeci yazın okullarında eğretileme sürecinin önceliği sürekli olarak kabul edilegelmiştir; ancak romantizmin çöküşü ile simgeciliğin yükselişi arasındaki bir ara dönemde yer alan ve ikisine de karşıt olan “gerçekçi”yaklaşımın temelinde bulunan ve aslında onu önceden belirleyen şeyin düzdeğişmecenin ağırlıkta olması olduğu bugün de yeterince anlaşılamamıştır. Bitişiklik ilişkileri yolunu izleyerek gerçekçi yazar, düzdeğişmeceli bir biçimde, öykü planından ortama, karakterden uzam ve süremdeki konuma sapar durur.(…)
Roman Jakobson-Morris Halle
Fundamentals of Language, Çev: Ahmet Kocaman
Tan Dergisi, Sayı:9, Şubat 1983, s.62-63
